انواع گیربکس خودرو

گیربکس‌های خودرو به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

  • گیربکس‌های دستی (Manual): در این نوع گیربکس، راننده به صورت دستی و با استفاده از کلاچ و دسته دنده، دنده‌ها را تعویض می‌کند. گیربکس‌های دستی به دلیل ساختار ساده و هزینه پایین، در بسیاری از خودروهای اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
  • گیربکس‌های اتوماتیک (Automatic): در این نوع گیربکس، تعویض دنده‌ها به صورت خودکار و توسط یک سیستم الکترونیکی انجام می‌شود. گیربکس‌های اتوماتیک راحتی بیشتری را برای راننده فراهم می‌کنند و امروزه در اکثر خودروهای مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع دیگر گیربکس‌ها:

  • گیربکس‌های نیمه‌اتوماتیک (Semi-automatic): این نوع گیربکس‌ها ترکیبی از گیربکس‌های دستی و اتوماتیک هستند. در این نوع گیربکس، راننده دنده‌ها را انتخاب می‌کند اما تعویض دنده به صورت خودکار انجام می‌شود.
  • گیربکس‌های CVT (Continuously Variable Transmission): در این نوع گیربکس، نسبت دنده‌ها به صورت پیوسته تغییر می‌کند و محدود به دنده‌های مشخصی نیست. گیربکس‌های CVT شتاب نرم‌تری را فراهم می‌کنند و مصرف سوخت را کاهش می‌دهند.

مکانیزم عملکرد گیربکس

عملکرد کلی گیربکس به این صورت است که قدرت موتور به صورت گشتاور به گیربکس منتقل می‌شود. در داخل گیربکس، مجموعه‌هایی از چرخ‌دنده‌ها با اندازه‌های مختلف وجود دارند. با انتخاب دنده توسط راننده یا به صورت خودکار، چرخ‌دنده‌های مختلف با هم درگیر می‌شوند و نسبت گشتاور به سرعت را تغییر می‌دهند.

  • دنده‌های سنگین: در دنده‌های سنگین، گشتاور بالا و سرعت پایین است. این دنده‌ها برای شتاب‌گیری اولیه و حرکت در سربالایی‌ها مناسب هستند.
  • دنده‌های سبک: در دنده‌های سبک، گشتاور پایین و سرعت بالا است. این دنده‌ها برای حرکت با سرعت ثابت در جاده‌های هموار مناسب هستند.

اجزای اصلی گیربکس

  • پوسته گیربکس: محفظه‌ای است که تمام اجزای داخلی گیربکس را در خود جای می‌دهد.
  • چرخ‌دنده‌ها: اجزای اصلی گیربکس هستند که با اندازه‌های مختلف برای ایجاد نسبت‌های دنده مختلف استفاده می‌شوند.
  • شفت‌های ورودی و خروجی: شفت ورودی قدرت را از موتور دریافت می‌کند و شفت خروجی قدرت را به دیفرانسیل منتقل می‌کند.
  • کلاچ (در گیربکس‌های دستی): برای قطع و وصل کردن موتور از گیربکس استفاده می‌شود.
  • کنترل واحد (در گیربکس‌های اتوماتیک): وظیفه کنترل تعویض دنده‌ها را بر عهده دارد.